Święta już tuż tuż a to czas kiedy najczęściej sięgamy po przepisy na pierniki. Czy zastanawialiście się kiedyś skąd wziął się piernik?
Ja osobiście uwielbiam pierniki w każdej postaci. Ciasto przyrządza się niezwykle łatwo i szybko (choć zdarzają się też bardziej skomplikowane przepisy). Ciemne, aromatyczne ciasta i ciasteczka udekorowane śnieżnobiałym lukrem. Po prostu zachwycają!
Szukając informacji na temat tego niesamowitego wypieku dowiedziałam się, że początek produkcji pierników w Europie jest związany z odkryciami geograficznymi. Pod koniec XIII wieku, po zakończeniu krucjat, upowszechnił się w Europie handel z Indiami, skąd sprowadzano przyprawy korzenne, takie jak: goździki, cynamon, imbir i pieprz. Trudno jest jednak określić dokładną datę - dlatego mówi się o okresie między XIII a XIV w.
Produkcja pierników rozpoczęła się głównie w Bremie, Monachium, Norymberdze, Amsterdamie, Liège, Ostendzie i Kłajpedzie. W Polsce produkcją pierników zajął się Gdańsk i Toruń. Ze względu na wysoki koszt importu przypraw i bakalii pierniki były pierwotnie wyrobem luksusowym, symbolem wysokiego pochodzenia i szerokich kontaktów ze światem.
Jest wiele miast, które bardzo szybko zdobyły w Europie rozgłos dzięki wyrobom piernikowym, np. Bazylea, Salzburg, Ploucnice czy kilka ośrodków rosyjskich. Jednak największym konkurentem Torunia w rywalizacji o piernikowe przywództwo była Norymberga. Przez wiele lat każde z tych miast zawzięcie strzegło tajemnicy swojej procedury. Od 1556 roku, na mocy ugody, Toruń otrzymał prawo wypieku pierników „norymberskich”, a Norymberga możliwość wypieku specjału „toruńskiego".
Nazwa piernik podkreśla jego "pieprzny" charakter - wywodzi się od słowa "pierny" czyli "pieprzny". Powstanie piernika tłumaczy się przypadkowym dodaniem do popularnego wówczas ciasta "miodownika" przypraw korzennych. Na temat tego zaskakującego połączenia powstało wiele legend, równie zaskakujących :)
Pierwszy udokumentowany w Polsce przepis na piernik pochodzi z 1725 roku (opisany w książce "Compendium medicum auctum, to iest krótkie zebranie y opisanie chorób, ich różności, przyczyn, znaków, sposobów do leczenia"). Wówczas piernik robiło się w następujący sposób:
"Weź miodu przaśnego ile chcesz, włóż do naczynia, wlej do niego gorzałki mocnej sporo i wody, smaż powoli szumując, aż będzie gęsty, wlej do niecki, przydaj imbieru białego, gwoździków, cynamonu, gałek, kubebów, kardamonu, hanyżu nietłuczonego, skórek cytrynowych drobno krajanych, cukru ileć się będzie zdało, wszystko z grubsza jak miód ostygnie, że jeno letni będzie, wsyp mąki żytniej, ile potrzeba, umieszaj, niech tak stoi nakryto, aż dobrze wystygnie, potym wyłóż na stół, gnieć jak najmocniej, przydając mąki ile potrzeba, potym nakładź cykaty krajanej albo skórek cytrynowych w cukrze smażonych, znowu przegnieć i zaraz formuj pierniki, wielkie według upodobania porobiwszy, możesz znowu po wierzchu tu i ówdzie wtykać cykatę krajaną, do wierzchu pozyngowawszy piwem kłaść do pieca i wyjąwszy je jak się przepieką, znowu je zyngować miodem z piwem smażonym i znowu po wsadzeniu do pieca". (Historia Piernika)
Obecne przepisy znacznie różnią się od tych pierwotnych, głównie poprzez zastosowanie środków spulchniających (pierwotnie spulchniane poprzez długotrwałe dojrzewanie) i różnorodnych środków słodzących (wówczas jedynym środkiem był miód pszczeli - na szczęście wiele nadal się tego trzyma). Patrząc na powyższy przepis wcale mnie nie dziwi, że każde miasto miało swoją recepturę, która z czasem jeszcze ewoluowała. W konsekwencji mamy niezliczenie wiele przepisów na pierniki pierniczki, a każdy z nich wart spróbowania :)
A jakie są wasze ulubione pierniki i pierniczki?
Przy okazji zachęcam do obejrzenia filmiku o Muzeum Piernika w Toruniu. Ja czuję się zachęcona i nie mogę się już doczekać kiedy będę miała okazję je odwiedzić :)
Pierwszy udokumentowany w Polsce przepis na piernik pochodzi z 1725 roku (opisany w książce "Compendium medicum auctum, to iest krótkie zebranie y opisanie chorób, ich różności, przyczyn, znaków, sposobów do leczenia"). Wówczas piernik robiło się w następujący sposób:
"Weź miodu przaśnego ile chcesz, włóż do naczynia, wlej do niego gorzałki mocnej sporo i wody, smaż powoli szumując, aż będzie gęsty, wlej do niecki, przydaj imbieru białego, gwoździków, cynamonu, gałek, kubebów, kardamonu, hanyżu nietłuczonego, skórek cytrynowych drobno krajanych, cukru ileć się będzie zdało, wszystko z grubsza jak miód ostygnie, że jeno letni będzie, wsyp mąki żytniej, ile potrzeba, umieszaj, niech tak stoi nakryto, aż dobrze wystygnie, potym wyłóż na stół, gnieć jak najmocniej, przydając mąki ile potrzeba, potym nakładź cykaty krajanej albo skórek cytrynowych w cukrze smażonych, znowu przegnieć i zaraz formuj pierniki, wielkie według upodobania porobiwszy, możesz znowu po wierzchu tu i ówdzie wtykać cykatę krajaną, do wierzchu pozyngowawszy piwem kłaść do pieca i wyjąwszy je jak się przepieką, znowu je zyngować miodem z piwem smażonym i znowu po wsadzeniu do pieca". (Historia Piernika)
Obecne przepisy znacznie różnią się od tych pierwotnych, głównie poprzez zastosowanie środków spulchniających (pierwotnie spulchniane poprzez długotrwałe dojrzewanie) i różnorodnych środków słodzących (wówczas jedynym środkiem był miód pszczeli - na szczęście wiele nadal się tego trzyma). Patrząc na powyższy przepis wcale mnie nie dziwi, że każde miasto miało swoją recepturę, która z czasem jeszcze ewoluowała. W konsekwencji mamy niezliczenie wiele przepisów na pierniki pierniczki, a każdy z nich wart spróbowania :)
A jakie są wasze ulubione pierniki i pierniczki?
Przy okazji zachęcam do obejrzenia filmiku o Muzeum Piernika w Toruniu. Ja czuję się zachęcona i nie mogę się już doczekać kiedy będę miała okazję je odwiedzić :)
WESOŁYCH ŚWIĄT!
